Het regeerakkoord van Leterme I doorgelicht. Regeerakkoord zet rechts de zeilen bij | |||
Geschreven door | op vrijdag, 02 mei 2008
Op 20 maart legde Yves Leterme dan toch nog de eed af als eerste minister en regeringsleider van een ploeg die de steun heeft van christen-democraten, liberalen en de Franstalige socialisten. Over dikke vissen werd niet veel meer vernomen, maar Leterme kon wel een regeerakkoord voorleggen van 44 pagina’s. Tijd dus om die tekst eens tegen het licht te houden. Onze redacteur Denis Horman maakte er werk van en stootte voornamelijk op intenties, te onderzoeken voorstellen en maatregelen die er zeker zullen komen… als de budgettaire marges het toelaten. Tegelijkertijd bevat het akkoord ook een heel aantal concrete maatregelen die, ook volgens de Belgische vakbonden, zullen leiden tot een verder sociale achteruitgang en een stijging van de levenskost. En dat terwijl de Belgische bedrijven tijdens de jongste twee jaar recordwinsten lieten optekenen en het geld voor een sociaal beleid dus voor handen is… Met een beetje politieke wil natuurlijk.
De vijf partijen van de meerderheid die het akkoord ondertekenden (CD&V, Open Vld, MR, CDh en PS) slaakten een zucht van opluchting. Iedereen content! De christen-democrate Joëlle Milquet stelde dat het akkoord “voor 99%” overeenstemt met het programma van haar partij. De liberaal Didier Reynders bleek “voor 90%” tevreden over het bereikte akkoord. De socialist Di Rupo van zijn kant hield het midden en zei dat “95% van zijn eisen” ingewilligd werden. Hij noemde het ook een “centrum-links” akkoord. De CDh verheugt zich meer bepaald over wat er bereikt werd voor de gezinnen. Volgens de PS is het akkoord een goede zaak voor de solidariteit in dit land en voor de koopkracht van de burgers. De MR legt dan weer de nadruk op de bereikte vermindering van de patronale lasten en de belastingsverlaging voor werkende gezinnen. “Uiteraard hebben we compromissen gesloten”, meende Di Rupo, “maar het is het soort van compromissen waar alle burgers beter van worden”. “Het sociale luik” van het akkoord Tijdens de talrijke persconferenties, televisiedebatten, radio-interviews en publieke verklaringen putten de nieuwe regeringspartners zich uit het vinden van positieve punten in de tekst van het regeerakkoord. De PS heeft het zelfs over “het sociale luik” van het akkoord. Waarover gaat het dan?
Volgens de eerste schattingen zal het geheel van deze regeringsmaatregelen (beslissingen en voorstellen samen) ongeveer 13 miljard euro bedragen. Waar gaat men dat geld vinden? Daarover heerst de grootste onduidelijkheid! “Ik sta redelijk perplex”, bekent Vincent Bodart, professor aan de economiefaculteit van de UCL. “Vanuit een budgettaire voorzichtigheid, becijfert de regering helemaal niets en laat ze de middelen die men vrij wil maken voor al die plannen blijkbaar volledig afhangen van de economische conjunctuur. Daarom rijst de vraag of die plannen ook ooit echt verwezenlijkt zullen worden en kan je je afvragen of de bevolking dit wel geloofwaardig vindt.” De vraag stellen, is ze beantwoorden… Flexi-precariteit De vakbonden, op de eerste plaats het ABVV, hielden de 44 pagina’s van het regeerakkoord tegen het licht en ontdekten tal van maatregelen en voorstellen die tot sociale achteruitgang zullen leiden. Terwijl de bedrijven (en hun aandeelhouders) opnieuw op cadeaus mogen rekenen. Heel wat commentatoren in de pers wezen erop dat nogal wat maatregelen uit het akkoord geïnspireerd waren op het concept “flexicurity”, een neologisme dat flexibiliteit en veiligheid combineert. “Het zou nochtans juister zijn om te spreken over flexi-precariteit”, zo stelt Anne Demelenne, algemeen secretaris van het ABVV.
Haal het geld waar het zit ! PS-voorzitter Elio Di Rupo stelt dat « alle voorstellen becijferd werden door experten. Wij hebben dus het globale evenwicht van het akkoord kunnen bepalen en zullen al die maatregelen nu uitvoeren al naargelang de bugettaire marges het toelaten. ». Leterme van zijn kant verwoordt het een beetje anders : « Wij willen geen beloftes de wereld in sturen die we niet kunnen houden. » Met andere woorden, we hoeven ons helemaal niet te verwachten aan een significante verhoging van het gewaarborgde minimumloon en nog minder aan sectorale loonsverhogingen of aan het optrekken van de sociale minima. Nochtans zijn de middelen wél voor handen om de lonen op te trekken en op een faire manier te voldoen aan de verwachtingen van de bevolking. Het geld is er. De globale welvaart in dit land vertoont een constante groei. De productie van goederen en diensten, die geraliseerd wordt door de werkende mensen –moeten we het nog eens herhalen ?- en die uitgedrukt wordt in het Bruto Binnenlands Product (BBP) stijgt onophoudelijk. Tijdens het jaar 2007 nam het BBP bijvoorbeeld toe met 2,7%. Tijdens de jongste jaren kende we een echte boom van de bedrijfwinsten, vooral bij de multinationals. Arcelor-Mittal heeft voor het jaar 2007 een winst van 7,5 miljard euro bekend gemaakt, een stijging van 30% op één jaar tijd. De groep Suez, moederhuis van Electrabel (de melkkoe van de groep !) heeft tijdens datzelfde jaar 3,9 miljard euro winst laten optekenen (plus 8,8%). Brouwerij Inbev, met hoofdzetel in Leuven, boekte in dat jaar 2,19 miljard euro winst, tegen 1,4 miljard in 2006. Solvay breekt zijn absoluut record met 828 miljoen euro nettowinst. Distrigaz kan tekenen voor een nettowinst van 294,1 miljoen euro (een stijging van 12,5 procent). En zelfs de half-geprivatiseerde Post, die overal te lande kantoren aan het sluiten is, ziet zijn winst explosief toenemen : bijna 234 miljoen euro in 2007. Zo zouden we nog een tijdje kunnen doorgaan. Eén cijfer vat de sterke stijging van de winsten, na belastingsaftrek, bijzonder goed samen : het netto-resultaat van de Belgische bedrijven is in 2006 gestegen met 14% en sinds 2002 gestegen met 250%! De twintig belangrijkste Belgische beursgenoteerde bedrijven hebben in 2006 23 miljard euro winst gemaakt (een verhoging van 38% ten opzichte van 2005). Zoals we al stelden, zijn het vooral de aandeelhouders die daar de vruchten van plukken : ongeveer 50% van deze winsten werden uitgekeerd aan de aandeelhouders en dat terwijl de bijdragen van deze bedrijven aan de belastingen en de sociale zekerheid altijd maar verminderen. Het financiële vermogen van de Belgen (roerende goederen) bedraagt vandaag 300% van het BBP (het gaat om ongeveer 30 000 miljard oude Belgische franken). Per hoofd van de bevolking staat België daarmee op nummer 1 in het Europa van de 27. En wat meer is : dit vermogen neemt altijd maar toe : in 1995 ging het om 500 miljard euro, in 2005 zaten we al aan 751 miljard euro, wat overeenstemt met 75000 euro per persoon. Maar uiteraard is dat financiële vermogen niet gelijk verdeeld onder de bevolking maar bevindt het zich in hoofdzaak in de handen van een klein aantal families : 10% van de Belgen bezit meer dan 50% van dit vermogen en 1,6% van de bevolking heeft een vijfde van het financiële vermogen in handen. De inkomsten uit die financiële vermogens worden bijna niet belast : 40% van de fiscale inkomsten worden geput uit arbeidsinkomens terwijl nauwelijks 3,06% te maken heeft met inkomsten uit roerend goed. We kunnen niet anders dan ook de fiscale paradijzen nog eens in herinnering te brengen (ook België is er één !!!), waar de financiële vermogens niet of nauwelijks belast worden en fiscaal beschermd worden door het bankgeheim, trusts en stichtingen. Deze fiscale paradijzen beschikken over 13000 miljard dollar in financiële activa en registreren de helft van de wereldhandel van multinationals (via speciaal daartoe gecreëerde filialen en het magnifieke werk van allerhande fiscale adviseurs). Het leven te duur, ons loon te zuur ! Een direct eisenprogramma! De prijs van een hele reeks van basisgoederen, zoals voeding of energie, kende een spectaculaire stijging. Al jarenlang stagneren de lonen. De koopkracht daalt dus, en de zieken, de gepensioneerden en de werklozen betalen er een gepeperde rekening voor. Het is dus dringend nodig om te komen tot een echte prijzenindex, zonder de « gezondheidsindex » en met een automatische aanpassing van de lonen. Het komt erop aan de BTW op basisgoederen te schrappen, vermits het gaat om een belasting die even groot is voor kleine als voor grote inkomens. Laten we dus realistisch zijn ! We hoeven niet het onmogelijke te vragen, maar gewoon een eerlijke verdeling van de welvaart… Ten eerste moet er een verhoging komen van het interprofessionele minumloon tot 1500 euro netto per maand, dat is een minimum om een beetje OK te kunnen leven. Het spreekt voor zich dat deze eis gerechtvaardigd wordt door de hoge productiviteit van de Belgische werknemers enerzijds en de recordwinsten van de Belgische ondernemingen anderzijds. Bovendien moeten de leeflonen, de werkloosheidsuitkeringen en invaliditeitsuiteringen en de pensioenen dringend opgetrokken worden. Eigenlijk zouden deze uitkeringen gewoon mee mogen omhoog gaan met de jaarlijkse stijging van het BBP. Voorts zouden de vakbonden de weg naar de « flexi-precariteit » moeten versperren met allerhande acties en mobiliseren voor een veralgemeende arbeidsduurvermindering (32 uren !), zonder loonsverlies en met evenredige aanwervingen. Een eerlijke verdeling van de welvaart vereist ook een eerlijke fiscaliteit, die twee dingen zou moeten omvatten : enerzijds iedereen gelijk voor de wet wat belastingen betreft (dus ook een belasting op de inkomsten uit vermogens) en anderzijds een progressiviteit in de belastingen (sterke schouders, sterke lasten…). België is een belastingsparadijs : geen vermogensbelasting, geen belasting op winsten, een belachelijk lage belasting op financiële inkomsten, ontmanteling van de twee hoogste belastingsschalen (55% en 52,5%), wat natuurlijk de meest begoeden het best uitkomt. En als kers op de taart is er dan nog het fiscale bankgeheim en de afwezigheid van een vermogenskadaster. Op zich is het een goede zaak dat de belasting op kleine inkomens verlicht wordt en dat het onbelastbare minimum wordt opgetrokken, maar dergelijke maatregelen moeten dan wel gepaard gaan met hogere belastingen aan het andere uiteinde : de hoge inkomens, de winsten, de dividenden, de vermogens… Het spreekt voor zich dat dergelijke voorstellen volledig ingaan tegen de belastingshervorming zoals die uitgekiend werd door de minister van Financiën Didier Reynders. Ze vereisen een breuk met de neoliberale uitgangspunten. |
Binnenland :
Denis Horman :