Antonio Negri en de Europese Grondwet | |||
Geschreven door | op dinsdag, 27 september 2005
In de Franse krant Libération van 13 mei pleitte Antonio Negri ervoor de Europese Grondwet goed te keuren. De Italiaan, 71 jaar oud, is een belangrijke antikapitalistische filosoof en een sleutelfiguur in de andersglobaliserings-beweging. Hij leverde de inspiratie voor de Italiaanse 'Disobidienti' tijdens de betogingen tegen de G8 in Genua, en schreef samen met de Amerikaan Michael Hardt 'Empire' in 2000 en 'De Menigte' in 2004. Hij nam ook actief deel aan meetings in Frankrijk om zijn positie te verdedigen. We publiceren hierbij het interview dat hij in Libération gaf. Hij wordt van antwoord gediend door Salvatore Cannavò, lid van het nationaal politiek comité van Rifondazione Comunista (PRC) en co-directeur van het dagblad van de PRC, 'Liberazione'. Hoe komt het dat een radicale contesterende stem zoals de uwe oproept om ja te stemmen? Salvatore Cannavò: Antonio Negri zei in de Franse krant Libération dat de Fransen ja zouden moeten stemmen tijdens het referendum over de Europese Grondwet op 29 mei. Hij kwam tot die volgens mij foute politieke conclusie door de analyse toe te passen die hij ontwikkelde in het boek ‘Empire’ dat hij in 2001 samen met Michael Hardt schreef. Die analyse is zeker aantrekkelijk, maar hier komen de fouten en limieten ervan aan de oppervlakte. Negri's redenering kan pragmatisch en concreet lijken. Dat is de reden waarom hij geprezen wordt door de Franse intelligentsia die een 'neen' vrezen tijdens het referendum. Negri zegt dat hij een 'realistisch revolutionair' is. Dit realisme wordt bepaald door zijn vastbeslotenheid de verwerping van de Europese Grondwet te vermijden. Hij gelooft dat dit aan de belangen van het Imperium zou toelaten de overwinning te behalen. (...) Hij legt uit dat als Frankrijk de Grondwet verwerpt, het hele gebouw zal ineenstorten, en de natiestaat als enige tegengewicht overblijft tegenover het Imperium. Als neen wint, gaan we terug naar de middeleeuwen, als ja het haalt, hebben we een kans twee modellen - het Europese en het Amerikaanse - tegenover mekaar te stellen. De neen-stemmer zou dus conservatief en obscurantist zijn. De ja-stemmer is 'realistisch revolutionair'. Een Frans ja zou de dynamiek versterken om van Europa een politieke, economische en militaire macht te maken, zoals we zagen sinds Maastricht in 1992. Het gaat hier om de langzame, tegenstrijdige opbouw van een supranationale entiteit, die een meer functioneel instrument zou zijn om de moderne globalisering te navigeren en daardoor een politiek, economisch en militair tegengewicht te kunnen zijn tegenover de Amerikaanse supermacht. Als dat zo is, dan komt Negri's analyse van het Imperium in de problemen terecht. Die stelt immers dat de planeet geregeerd wordt door multinationale machtsnetwerken, die de natiestaten transcenderen, en andere institutionele ruimtes zoals de VN. Oppositie hiertegen kan niet gebaseerd zijn op staten, maar op een 'exodus' van de menigte van mensen die door die macht gecontroleerd worden. De wereld wordt doorkruist door een dicht netwerk van verbanden, maar dit is maar één deel van de realiteit. De oorlog in Irak toonde de limieten aan van de stelling dat er een ongedifferentieerd Imperium bestaat. De VS vielen er terug op hun traditionele instrumenten van imperialistische overheersing. De oorlog verdeelde Europa, en vooral de Frans-Duitse alliantie. Dit kon niet verklaard worden aan de hand van de theorie van het 'Imperium'. Daarom argumenteerde Negri dat de VS een U-bocht hadden gemaakt en een 'staatsgreep' hadden gepleegd tegen het Imperium om hun particuliere belangen door te drukken. Negri dreigt zichzelf opnieuw tegen te spreken. Europa zou een deel van het probleem hebben moeten zijn, maar is nu een rem op het Imperium. Het Imperium wordt opnieuw de VS, waarbij de kapitalistische aard van de EU wordt miskend. Wat niet in ogenschouw wordt genomen, is dat de goedkeuring van de grondwet inderdaad een tegengewicht zou creëren tegen de Amerikaanse macht - maar alleen omdat die het Europese neoliberale project een duw in de rug zou bieden. Uiteindelijk herneemt deze ideologie de optie die openstond voor de arbeidersbeweging van de 20ste eeuw, en waar die beweging vaak voor viel. Ze leidt ertoe het meest progressieve element van het kapitalisme te steunen. Achteraf realiseer je je dat de arbeidersbeweging haar belangen heeft opgeofferd aan de belangen van de sterkste kapitalistische speler. Dat is wat op het spel staat in Europa vandaag. Een overwinning van het Europese kapitalisme is geen haar beter dan een overwinning van het Amerikaanse kapitalisme. Het zijn de antikapitalistische en anti-oorlogsbewegingen die de supranationale netwerken gecreëerd hebben die wij verder moeten opbouwen. De arbeidersbeweging zal een alternatief uitbouwen dat een alternatief is voor zowel het Britse als het Amerikaanse model, zonder terug te vallen op nationalisme. De overwinning van de neen-campagne in Frankrijk opent de mogelijkheid om een proces van solidariteit verder te ontwikkelen. Negri houdt niet van het woord socialisme, dat is één kant van de zaak. Maar maak van ons geen conservatieven, want hij is de conservatief. |
Theorie :