Agenda

Geen geplande activiteiten.

Populair

Tegen de stroom PDF Print Email
Geschreven door Arthur Blechschmidt & Tim Niessner op donderdag, 02 september 2010

Afgelopen februari sloot de Russische organisatie Vpered zich aan bij de Vierde Internationale, de internationale samenwerking van revolutionaire organisaties waarvan ook de SAP deel uit maakt. Onze Duitse vrienden van Avanti hadden een interview met hen.

Kun je om te beginnen iets over Vpered vertellen?

We zijn een socialistische organisatie, onze naam betekent ‘Vooruit’. We zijn vrij klein: we hebben enkele tientallen leden. Dat is trouwens niet ongebruikelijk voor linkse groepen in Rusland. We zijn hoofdzakelijk actief in het Europese deel van Rusland, vooral in Moskou.

Wat zijn jullie politieke doelstellingen?

Centraal voor ons op dit moment staan de opbouw van een activistische vakbeweging en meehelpen bij de opbouw van sociale bewegingen. We zijn voorstander van onafhankelijke bewegingen en vakbonden die zelf hun koers bepalen en zich niet laten instrumentaliseren door bijvoorbeeld de liberale oppositiepartijen. Gelukkig bestaan er activistische vakbonden waarin we actief kunnen zijn en we spelen een belangrijke rol in het organiseren van solidariteitscampagnes voor bijvoorbeeld vakbondsleden die vanwege hun activisme ontslagen worden. 

Daarnaast is activisme rond huisvesting en woningnood belangrijk. Deze beweging is op het moment de meest invloedrijke beweging in Rusland. Het gaat om duizenden mensen die zich ook per wijk organiseren. Vaak moeten publieke voorzieningen als parken wijken voor megaprojecten als de bouw van grote winkelcentra. Vooral in Moskou speelt ook het probleem van ‘gentrificatie’; wijken worden zogenaamd opgewaardeerd maar daardoor kunnen de oorspronkelijke bewoners het zich niet meer veroorloven er te blijven wonen. 

Een andere beweging is die tegen bezuinigingen op het onderwijs. Ook in Rusland wordt onderwijs steeds meer ondergeschikt gemaakt aan marktwerking. Ten slotte is antifacisme belangrijk. Enkele maanden geleden vond in Moskou de grootste antifasctische betoging tot nu toe plaats, ter herdenking van de vermoorde advocaat Stanislav Markeiov die bekend stond om zijn hulp aan vervolgde antifascisten. Stanislav had duidelijke politieke overtuigingen: hij was links en antifascist. De twee verdachten van zijn moord zijn lid van een neonazi groepering. 

Kan men van een groei van fascistische bewegingen in Rusland spreken?

Ik denk niet dat je echt van een fascistische massabeweging kunt spreken in Rusland. Er ontbreekt een sterke fascistische partij – wat je in plaats daarvan hebt zijn extreemrechtse groeperingen die nog lang geen massabasis hebben. Maar fascisten zijn wel erg actief op straat, dat wil zeggen als bendes die migranten en antifascisten aanvallen.

Hoe kijkt men in Rusland nu aan tegen socialisme? Is er een nog een sterke anticommunistische reflex?

Het meest belangrijke verschijnsel is de depolitisering van de Russische gemeenschap, een proces dat al tien jaar aan de gang is en nauw verbonden is met de opkomst van Putin. 

Dit wil zeggen dat niet alleen linkse ideeën maar de hele principes van aan politiek doen en in beweging komen naar de marges worden gedrukt. Natuurlijk bedient de regering zich van propaganda tegen links maar hun hoofddoel is mensen ervan te weerhouden überhaupt aan politiek te doen. Aan de ene kant zien we dat de Russische elite fel neoliberaal is, tegelijkertijd zien we allerlei nationalistische propaganda die aansluit op de Russische Orthodoxe kerk en de tsaristen eert. Maar het regime blijft ook verwijzingen maken naar het stalinisme. Stalinisme wordt dan vooral gezien als een reeks nationalistische symbolen, zoals de Russische overwinning in de Tweede Wereldoorlog en de machtspositie van Rusland tijdens het stalinisme. 

Socialistische en democratische ideeën zijn in deze omstandigheden heel moeilijk te verspreiden. Veel mensen denken in clichés: je kunt bijvoorbeeld liberaal zijn en voor de democratie - of je bent patriottisch, voor Stalin en voor de Orthodoxe kerk. Als je verhaal niet in die clichés past en je bijvoorbeeld zegt dat je voorstander bent van democratie maar niet pro-Amerikaans, vind je maar weinig gehoor. Socialist en tegelijkertijd antistalinist zijn is voor veel mensen al helemaal onbegrijpelijk.

Welke rol speelt de Communistische Partij nu in Rusland?

Wat betreft de omvang is het nog steeds een massapartij. In de laatste jaren kon de partij tijdens verkiezingen zelfs enkele successen boeken. Maar mensen stemmen niet op de partij vanwege een socialistisch programma maar omdat ze gezien wordt als de enige oppositiepartij. De partij gebruikt voornamelijk patriottische en nationalistische retoriek. En in enkele belangrijke kwesties steunt ze de huidige regering onvoorwaardelijk, bijvoorbeeld tijdens de oorlog met Georgië. Links van de CP heb je een hele reeks kleine linkse groepen – veel van deze zijn pro-stalinistisch. De laatste jaren zien we ook de opkomst van een anarchistische beweging.

Wat betreft door Trotsky geïnspireerde groepen: de decennialange propaganda tegen hem maakt het nog steeds moeilijk over zijn ideeën te discussiëren en er wordt nog steeds veel onzin over hem verkondigd. We zien de aandacht voor hem wel een beetje groeien, enkele grote uitgeverijen hebben bijvoorbeeld een paar van zijn boeken opnieuw uitgebracht. 

Dit is een ingekorte versie van een artikel dat eerder verscheen in Avanti, krant van de Duitse Revolutionär Sozialistische Bund.Vertaling: redactie Grenzeloos.

 


 

Naar boven