Agenda

Geen geplande activiteiten.

Populair

De arbeidersbeweging komt stilaan in verweer PDF Print Email
Geschreven door Paul Van Pelt op dinsdag, 26 oktober 2010

De aanslepende regeringsvorming, maar vooral het feit dat deze in de media steeds bekeken wordt doorheen een communautaire bril, zorgt voor groeiend ongenoegen in de rangen van de arbeidersbeweging. Meer en meer syndicalisten beginnen in te zien dat het hete hangijzer tussen de potentiële coalitiepartners niet zozeer de staatshervorming is, dan wel het bestaan zelf van de zogenaamde ‘welvaartstaat’ en de daarmee samenhangende sociale verworvenheden van de laatste 60 jaar.

Proactief optreden

Op het Nationaal Comité van het ABVV van 8 oktober waren er dan ook verschillende pleidooien om meer proactief tussen te komen in het debat. Vooral het feit dat de VOKA- en Unizo-praatjesmakers in de media steeds opnieuw een gretige spreekbuis vinden in Bart De Wever, terwijl de arbeidersbeweging de dingen lijdzaam lijkt te ondergaan, stuit meer en meer tegen de borst. Deze vraag om een meer proactief optreden was overigens vooral afkomstig uit de Vlaamse gewesten. Dat is ook begrijpelijk. Het is vooral in Vlaanderen dat links in het algemeen en de arbeidersbeweging in het bijzonder geconfronteerd wordt met ongunstige krachtsverhoudingen.

Onhoudbare weigerachtigheid

Een deel van de ABVV-leiding (belichaamd door ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw) stond tot nu toe vrij weigerachtig tegenover een al te expliciet optreden van de vakbond op het politieke terrein. In hun visie “dient de politiek haar werk te doen” en moest het ABVV “de politici de tijd gunnen om tot een resultaat te komen”. Het feit dat de ABVV-voorzitter via zijn lidmaatschap van het SP.a-partijbureau perfect op de hoogte is van het verloop der regeringsonderhandelingen zal aan die houding wel niet vreemd zijn, net zo goed als het feit dat dit deel van het vakbondsapparaat de ‘politieke vrienden’ van PS en SP.a niet graag in de wind wil zetten. Nu de verhoopte resultaten echter uitblijven en het mediatieke discours steeds verder opschuift naar rechts, werd deze houding meer en meer onhoudbaar.

Opschuiven naar links

Een ander deel van het ABVV-apparaat begint ook stilaan in te zien dat het steunen op de ‘politieke vrienden’ stilaan zijn limieten aan het bereiken is. Zo liet Erwin De Deyn van de BBTK op het congres van deze centrale opmerken dat “de arbeidersbeweging vandaag geen politiek verlengstuk meer heeft”.

Geprangd tussen het aambeeld van het naar verzet verlangende militantere deel van apparaat en basis en de hamer van een steeds meer naar rechts opschuivende Vlaamse publieke opinie, schoof het ABVV-apparaat dan ook gevoelig op naar links. Dat blijkt uit twee documenten.

Ferme aanpak voor Interprofessioneel Akkoord

Enerzijds is er de eisenbundel (1) die het ABVV naar voor schuift voor de komende onderhandelingen rond een Interprofessioneel Akkoord. Aansluitend bij de beslissingen van het ABVV-congres van juni jl. eist het ABVV met deze eisenbundel voor het eerst in lange tijd “het einde van de bijdrageverlagingen en fiscale cadeaus aangezien dit niet gepaard gaat met de voorwaarde van een modernisering van het productieapparaat of met het scheppen van kwaliteitsvolle banen”. Bovendien worden ook marges gevraagd voor onder andere “een verhoging van de brutolonen (en niet netto, zoals in het vorige uitzonderlijke akkoord)” en worden de “interprofessionele all-in formules (2)” én de aanvallen op het indexsysteem resoluut afgewezen. Tenslotte kan er “voor het ABVV geen sprake zijn van loonmatiging en bezuinigingen voor de werknemers en de sociaal gerechtigden”. In de plaats daarvan eist het ABVV “degelijke lonen, kwaliteitsvolle banen, betere sociale uitkeringen (met o.a. hogere pensioenen) en rechtvaardiger belastingen”.

Campagne ‘voor solidariteit en tegen nationalisme’

Anderzijds is er de campagne ‘voor solidariteit en tegen nationalisme’(3). Deze campagne vindt haar uitdrukking in een affiche onder de titel “Men bedriegt U : regionalisering van de belastingen = meer armoede en meer ongelijkheid”. In vier paragrafen worden vervolgens argumenten aangereikt “tegen het ‘eenheidsdenken’ van de N-VA en de nationalisten”. Meer concreet wordt er scherp van leer getrokken tegen de voorgenomen regionalisering van personenbelasting, vennootschapsbelasting en het arbeidsmarktbeleid en voor het belasten van “de financiële en rijke elite” ter “financiering van de openbare diensten en de sociale zekerheid”.

Programma ABVV politiek vertolken

Het is voor het eerst sinds zeer lange tijd dat het ABVV zich zo expliciet begeeft op het politieke terrein. Een goede zaak, want vanaf nu is het niet meer zo vanzelfsprekend dat het ABVV zonder meer de politieke agenda van PS en SP.a zou moeten vertalen naar de eigen achterban. De vraag wordt eerder omgekeerd: waarom vertolken die partijen het politieke programma van het ABVV niet ?

Die vraag is des te prangender, omdat het ABVV de progressieve linkerzijde ook oproept om front te vormen tegen het rechtse eenheidsdenken. Een oproep die expliciet gericht wordt – naast de sociaal-democratie – tot de linkervleugel van de christen-democraten (het ACW) en tot Groen!.

Ambivalentie

Helaas leven wij niet zoals Voltaire’s romanfiguur Dr. Pangloss“in de beste van alle mogelijk denkbare werelden”(4). De draai naar links van het ABVV en naar een meer proactief politiek optreden blijft – ondanks alle positieve aspecten ervan – een ambivalente draai. Waarom werd de campagne enkel tegen de N-VA gericht? Waarom worden de ‘politieke vrienden’ niet gekapitteld over hun verregaande meegaandheid in het nationalistische ‘eenheidsdenken’?

En het ACV?

Van groot belang is natuurlijk de houding van het ACV. Die vakbond hield afgelopen weekend haar ‘visiecongres’. Het was niet de bedoeling dat dit congres zich expliciet zou uitspreken over de politieke situatie. Eerder ging het erom grote krachtlijnen vast te leggen voor de syndicale actie in de komende tien tot twintig jaar (of misschien zelfs nog langer). Op zich een interessante denkoefening, die toch niet kon verhinderen dat ook de actualiteit zijn opwachting maakte. ACV-voorzitter Luc Cortebeeck maakte duidelijk dat het ACV in grote mate de mening van het ABVV deelt : “Moeten we klakkeloos aanvaarden hoe men in Vlaanderen een werkgeversparadijs wil bouwen op een sociaal kerkhof, op basis van blauwdrukken uitgetekend door VOKA en Unizo?” (5). Echter, daar waar het ABVV er expliciet voor kiest zelf op het politieke terrein te stappen, beperkt het ACV zich tot een oproep aan koninklijk bemiddelaar Johan Vande Lanotte om “evenwicht te brengen”.

Moeilijke boodschap?

Cortebeeck verantwoordt dat door te stellen “Dat is een moeilijke boodschap om te geven als vakbeweging. Omdat je moet opboksen tegen die opiniemakers die ons al jaren voorhouden dat je na een grondige ontmanteling van het federale beleid het paradijs bereikt. En dat de mensen nog niet aan den lijve ondervinden welke schade dit kan gaan aanrichten”. Toch, als het Cortebeeck en het ACV menens is met hun verzet tegen het gebruiken van “de staatshervorming als hefboom om een beleid te kunnen uittekenen dat vooral de bedrijven en de grootverdieners moet plezieren”, dan zal ook het ACV vroeg of laat op zoek moeten gaan naar bondgenoten. En waar zullen die eerder gevonden kunnen worden, dan bij… het ABVV?

Een lange weg

Het mag duidelijk zijn: er is nog een lange weg te gaan, voor ABVV zowel als voor ACV. Toch mogen we hoopvol zijn. De eerste stappen naar een duidelijke afwijzing van het rechtse eenheidsdenken zijn reeds gezet door de arbeidersbeweging. Het komt er nu op aan dit verzet wortel te doen schieten bij de brede achterban én bij de publieke opinie. Daartoe dient de arbeidersbeweging een grootscheepse ‘operatie waarheid’ op te zetten, zodat de mensen eindelijk eens een ander verhaal te horen krijgen dan datgene waarmee ze dag in dag uit gebombardeerd worden in de media. Het best zou zo’n campagne natuurlijk in gemeenschappelijk front gevoerd worden. De linkse syndicalisten in beide vakbonden zullen daar dan ook voor ijveren.

Paul Van Pelt, 25/10/2010

(1) Zie bijlage.

(2) Het begrip ‘all-in formules’ slaat op het begrenzen van de marge voor loonsverhogingen tot een bepaald plafond, waarboven niet mag worden uitgestegen. De loonsverhoging die het gevolg is van een indexverhoging wordt daarbij expliciet meegerekend. Vandaar de term ‘all-in’.

(3) Zie: http://www.abvv.be/CODE/nl/fram004.htm

(4) Dr. Pangloss is het personage in de satirische roman ‘Candide ou l’optimisme’, waarmee Voltaire gestalte gaf aan de absurde, conformistische filosofie van Leibnitz, die zich systematisch neerlegde bij de gevestigde orde, hoe bar en onhoudbaar die ook mocht zijn.

(5)Zie:

http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/10/23/vlaams-werkgeversparadijs-staatshervorming


Het pamflet van de ABVV-campagne tegen het eenheidsdenken van de N-VA kan je hier downloaden.

De zeer interessante tekst van Rudy De Leeuw en Anne Demellene voor het Federaal Bureau van het ABVV kan je hier vinden

Deze tekst geeft een uitgebreide kritiek op de staatshervorming zoals ze door de N-VA wordt voorgestaan, maar geeft ook duidelijk de positie van het ABVV aan. Ook al kunnen we tegenover bepaalde aspecten van de tekst kritisch staan, toch is het een interessante bijdrage aan het debat binnen de arbeidersbeweging en de linkerzijde. We zijn dan ook van oordeel dat elke militant van het ABVV en het ACV, en alle sociale en progressieve activisten, deze tekst moeten kunnen lezen. 

We hopen dat het ABVV vanuit deze positie niet enkel de standpunten van de N-VA, maar ook van de politieke "vrienden" van sp.a en PS, en van de beide groene partijen zal beoordelen. Deze bleken immers afgelopen maanden maar al te bereid grote delen van het eisenpakket van de N-VA te slikken, of zelfs actief over te nemen. 

 We denken dat het erg belangrijk is dat het ABVV over deze standpunten actief de dialoog aangaat met het ACV en de sociale bewegingen. Niet alleen om tot een gezamenlijk standpunt tegenover de anti-sociale politiek te komen die met deze staatshervorming wordt beoogd, maar vooral ook om actief het voortouw te nemen in het broodnodige verzet op straat en in de bedrijven. 

Naar boven