Agenda

Geen geplande activiteiten.

Populair

Vrouwenrechten in de EU PDF Print Email
Geschreven door Khalida Dana op dinsdag, 17 oktober 2006

Met de uitbreiding van de Europese Unie tot 25 lidstaten vroegen we ons af hoe het nu zit met de vrouwenrechten binnen die Europese Unie. Recht op abortus, sexualiteit, maar ook recht op werk en gelijk loon. We spraken hierover met twee vrouwen in het Europees parlement, Ilda Figueiredo, Portugees Europarlementslid voor de GUE-groep (Europees Verenigd Links) en Fatima Garcia. Ilda Figueiredo is vice-voorzitster van de commissie werkgelegenheid en sociale rechten en lid van de commissie gelijke rechten en kansen voor vrouwen. Haar Portugese collega Fatima Garcia is verantwoordelijke voor de GUE-groep in het Europees parlement voor vrouwenrechten. Volgens beide vrouwen merken we een terugval van vrouwenrechten in de Europese Unie, te wijten aan de liberale politiek die gevoerd wordt. Sommige EU-richtlijnen inzake gelijkheid man-vrouw worden zelfs als excuus gebruikt om vrouwenrechten in te krimpen in plaats van ze uit te breiden.

Ilda Figueiredo: Het gaat niet zoals we wensen. We stellen op dit moment zelfs een achteruitgang vast van de vrouwenrechten en we proberen er alles aan te doen om de huidige rechten van de vrouwen te behouden. Er bestaan be-langrijke verschillen tussen de verschillende EU-lidstaten. De situatie in Portugal is eerder slecht. Dat is het gevolg van het fascistische regime vroeger dat de mensenrechten, en dus de vrouwenrechten, niet erkende. Slechts na de anjerrevolutie van 1974 hebben wij, vrouwen, de erkenning verkregen van onze rechten. De rechterzijde en de katholieke kerk proberen die rechten constant terug te schroeven. Zo is het recht op abortus nog altijd niet erkend in alle gevallen en wordt de pil bijvoorbeeld niet meer gratis verspreid. Omwille van religieuze druk heeft de regering met een socialistische meerderheid in Portugal toch niet meer vrouwenrechten gegeven. De socialistische partij in Portugal heeft bijvoorbeeld verhinderd dat personen van hetzelfde geslacht kunnen trouwen, dat abortus wettelijk wordt in alle gevallen, dat een familieplanning helemaal gratis zou zijn. Nu staat in de strafwet dat een vrouw die een clandestiene abortus laat uitvoeren, tot drie jaar gevangenis kan veroordeeld worden. 

In andere landen van de Europese Unie gebeurt er iets gelijkaardigs. In Ierland is abortus ook niet toegelaten in alle omstandigheden. Vrouwen die geld hebben gaan naar andere landen in privé-klinieken die hun probleem oplossen. Maar vrouwen die geen geld hebben en ongewenst zwanger zijn, worden gediscrimineerd door deze situatie. Dit geldt ook in een land als Polen. 

Cijfers die spreken 

Fatima Garcia: De verworvenheden die we heel langzaam opgebouwd hebben, worden niet snel genoeg veralgemeend. Zo zijn in de Europese Unie met 25 lidstaten 78% van de mannen actief op de arbeidsmarkt, terwijl dit slechts 62% is voor de vrouwen. Dat terwijl de werkloosheid bij de vrouwen hoger ligt dan bij de mannen, 9,6% tegenover 7%. Wat het deeltijds werken betreft, is het verschil tussen mannen en vrouwen enorm: 31% voor de vrouwen, slechts 7% voor de mannen. Deeltijds werken heeft nefaste gevolgen op het salaris, en dus ook op het pensioen en de werkloosheidsuitkering. 

Wat de tijdelijke contracten betreft, daar is het verschil tussen mannen en vrouwen verwaarloosbaar. Dat heeft te maken met de veralgemening van de flexibiliteit. Het gaat hier om 15% van de loontrekkenden die in tijdelijke contracten werkt. Wat de lonen betreft, spreekt men nu al 30 jaar in de Europese Unie over gelijk loon voor gelijk werk. Maar het gemiddelde in de Europese Unie leert ons dat de vrouwen nog steeds 15% minder verdienen dan de mannen.

In de Europese Unie spreekt men veel over gelijkheid in het huishouden, maar het niveau van onactiviteit met kinderen ten laste bedraagt 4% bij mannen en 29% bij vrouwen. Dat wil zeggen dat bij ouders met twee kinderen van minder dan 15 jaar, slechts 4% van de mannen thuis blijft, terwijl dat 29% is bij de vrouwen. Dus zelfs op dit niveau is er nog een lange weg af te leggen. 

Wat het onderwijsniveau betreft, tonen de statistieken ons interessante zaken. In het hoger onderwijs en op de arbeidsmarkt zijn er meer vrouwen dan mannen: 71% tegen 70, maar als je dan de cijfers ziet van ingenomen arbeidsplaatsen op hoger onderwijsniveau, merk je dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn. Op vlak van leiding en hogere kaders nemen vrouwen slechts 27% in van die arbeidsplaatsen. Op niveau van professoren, intellectuelen en wetenschapslui 38%. Als je dan kijkt naar de dienstensector en administratieve jobs, dan nemen vrouwen 66% tot 73% in van dit soort arbeidsplaatsen. Dat wil zeggen dat daar waar de lonen hoog liggen, waar er meer verantwoordelijkheid te dragen valt, er veel meer mannen zijn dan vrouwen. Dat bewijst dat vrouwen niet dezelfde toegang hebben tot een carrière als mannen. Daar is nog een lange weg af te leggen. 

Kijk naar het aantal vrouwen die hoger onderwijs afmaken in de Europese Unie. Zij zijn veel talrijker dan de mannen. Dat verklaart waarom zich ook veel meer vrouwen dan mannen aanbieden op de arbeidsmarkt voor hogere jobs. Maar dan is er de discriminatie bij het aanwerven en tijdens de carrière. Al de familieverplichtingen spelen ook in het nadeel van de vrouwen die meestal onactief blijven als ze kinderen grootbrengen. Dat bemoeilijkt allemaal het verwerven en het behouden van jobs op hoger niveau. 

Het feit dat er geen of te weinig collectieve opvangcentra bestaan voor kinderen en bejaarden weegt heel zwaar in de levensomstandigheden van de vrouwen. Het gaat hier niet enkel om te weinig kinderopvangcentra, het gaat ook over de hoge kosten voor kinderopvang en bejaardentehuizen. Dat verplicht vele vrouwen thuis te blijven. 

Vrouwen eerste slachtoffer van liberale politiek van EU

Ilda Figueiredo: In deze aangelegenheden heeft het Europees parlement niet veel bevoegdheden, want dit soort rechten wordt toegekend door de lidstaten zelf en niet door de Europese Unie. De li-berale politiek van de Europese Unie is nefast voor de vrouwen. De strategie van Lissabon leidt rechtstreeks tot meer flexibiliteit op de werkvloer. Vandaag spreekt men van een flexibele veiligheid. Het gaat om een afbraak van de sociale rechten van de werkmensen in het algemeen. De vrouwen zijn altijd het eerste slachtoffer, want sinds eeuwen bestaat de discriminatie, sinds eeuwen worden vrouwen aanschouwd als personen die thuis moeten blijven en voor de kinderen zorgen en kinderen baren. Sinds eeuwen is er een mentaliteit die de vrouw niet beschouwt als een menselijk wezen met dezelfde rechten als de man. De religie heeft hier een negatieve rol gespeeld. 

Harmonisering naar beneden

Vandaag slaan kapitalistische landen resoluut de weg in van de vernietiging van rechten, ook vrouwenrechten. Ze organiseren de flexibiliteit van de arbeid, de liberalisering van openbare diensten, ze richten de eenheidsmunt op, de euro, ze stemmen voor het stabiliteitspact van de EU dat strikte criteria oplegt aan elke Europese lidstaat. Dat heeft als gevolg dat alle regeringen van de Europese lidstaten de weg inslaan van de afbouw van openbare diensten, gezondheidszorg, opvoeding, onderwijs en sociale zekerheid. Dat is een aanslag op de universaliteit van de rechten. Dat leidt tot meer werkloosheid en aangezien vrouwen eerder werken in gevoelige sectoren, zoals kledingindustrie, textiel, zijn vrouwen eerder het slachtoffer van de hogere werkloosheid. De druk wordt hoger op lage lonen. Vrouwen zijn altijd het eerste slachtoffer. 

Wie wint hierbij? Altijd dezelfden. De grote financiële groepen die delocaliseren naar plaatsen waar de uitbuiting nog sterker is, bijvoorbeeld in Turkije, Afrika, Azië. Dat leidt hier in Europa tot een daling van rechten, ook van vrouwenrechten. Er is een tendens naar een neergaande harmonisering, niet naar een opgaande harmonisering. Het kapitalisme probeert Europa te azianiseren in plaats van de andere continenten op het Europese niveau te krijgen. 

We proberen hier in het Europees parlement de politieke praktijk die aan de oorsprong ligt van vrouwendiscriminatie te wijzigen. Dat is heel moeilijk, want we krijgen altijd te horen dat elke Europese lidstaat haar eigen politiek mag voeren. Als we de richtlijn Bolkestein proberen tegen te gaan, als we de Europese en wereldpolitiek van het neoliberalisme proberen tegen te gaan of de privatisering en de vernietiging van openbare diensten, botsen we op grote problemen, want elke lidstaat heeft wel de bevoegdheid om wetten te wijzigen, maar zelfs met een socialistische meerderheid wordt dikwijls een rechtse politiek gevoerd. 

Fatima Garcia: Met al de richtlijnen - meer dan 10 - van de Europese Unie aangaande gelijkheid man-vrouw, stellen we soms vast dat deze richtlijnen gebruikt worden tegen de vrouwen. Voordien was nachtwerk voor vrouwen verboden. Nu, met het excuus van de gelijkheid, is het nachtwerk toegelaten voor vrouwen. Het is zelfs verboden het nachtwerk voor vrouwen te verbieden. Wat de pensioenleeftijd betreft, lag in meerdere landen van de Europese Unie de pensioenleeftijd van vrouwen lager dan die van mannen. Met de richtlijnen over gelijkheid, hebben ze de pensioenleeftijd van de mannen niet omlaag gebracht, maar integendeel die van de vrouwen opgetrokken. Dus op sommige domeinen keert de gelijkheid zich tegen de vrouwen. 

De liberale politiek van de Europese Unie betekent dat men altijd maar meer flexibiliteit eist van de werkmensen, opdat ze soepel van werk en werkplaats kunnen veranderen. Voor vrouwen is dat heel moeilijk, want om van werk te veranderen, moet men een beroepsopleiding volgen en vrouwen volgen dat veel minder dan mannen. Verhuizen van één stad naar een andere is moeilijker voor vrouwen dan voor mannen, want dikwijls zijn vrouwen verantwoordelijk voor de kinde-ren. Dat maakt dat de flexibiliteit de le-vensomstandigheden van vrouwen bemoeilijkt. 

Een politieke verandering is nodig. In Europa tonen vele voorbeelden ons aan dat de burgers wakker worden. Er is het resultaat geweest van de twee volksraadplegingen over de Europese grondwet in Frankrijk en Nederland. Nu zijn er al die betogingen in Frankrijk tegen het contract voor een eerste jobaanwerving. Dat is wat we moeten veralgemenen.

Naar boven